Spis treści
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział 1. Normatywny paradygmat prowadzenia działań zbrojnych – założenia ogólne i formy operacjonalizacji
1.1. Uwagi wstępne
1.2. Definicja międzynarodowego prawa humanitarnego
1.3. Międzynarodowe prawo humanitarne jako normatywny fundament paradygmatu prowadzenia działań zbrojnych
1.4. „Działania zbrojne” w rozumieniu międzynarodowego prawa humanitarnego
1.4.1. Działania zbrojne a ataki
1.4.2. Działania zbrojne a operacje wojskowe
1.4.3. Nieregularne działania zbrojne i walka partyzancka
1.4.4. „Asymetryczne” działania zbrojne
1.5. Formy operacjonalizacji normatywnego paradygmatu prowadzenia działań zbrojnych
1.5.1. Targeting
1.5.1.1. Uwagi terminologiczne
1.5.1.2. Cykl targetingu
1.5.1.3. Targeting a uwarunkowania prawne w zakresie prowadzenia działań zbrojnych
1.5.2. Zasady użycia siły (rules of engagement)
1.5.2.1. Elementy definicyjne
1.5.2.2. Zasady użycia siły a międzynarodowe prawo humanitarne
1.5.2.3. Zasady użycia siły a uwarunkowania prawne w zakresie prowadzenia działań zbrojnych
1.6. Podsumowanie
Rozdział 2. Niemiędzynarodowy konflikt zbrojny w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego
2.1. Uwagi wstępne
2.2. Pojęcie „konflikt zbrojny”
2.3. Niemiędzynarodowy konflikt zbrojny – differentiae specificae
2.3.1. Artykuł 3 wspólny dla konwencji genewskich z 1949 roku
2.3.2. Protokół Dodatkowy II z 1977 roku
2.3.3. Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego
2.4. Niemiędzynarodowy konflikt zbrojny a „powstanie” i „zwalczanie powstania”
2.5. Podsumowanie
Rozdział 3. Źródła międzynarodowego prawa humanitarnego dotyczące prowadzenia działań zbrojnych w niemiędzynarodowym konflikcie zbrojnym
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Traktatowe międzynarodowe prawo humanitarne
3.2.1. Umowy międzynarodowe regulujące nie międzynarodowe konflikty zbrojne
3.2.2. Artykuł 3 wspólny dla KG a prowadzenie działań zbrojnych
3.2.3. Protokół Dodatkowy II a prowadzenie działań zbrojnych
3.2.4. Kwestia statusu i mocy obowiązującej układów specjalnych zawieranych na podstawie artykułu 3 wspólnego
3.3. Zwyczajowe międzynarodowe prawo humanitarne
3.3.1. Elementy konstytutywne prawa zwyczajowego a międzynarodowe prawo humanitarne
3.3.2. Krystalizowanie się zwyczajowych norm prawa humanitarnego w oparciu o normy traktatowe
3.3.3. Znaczenie zwyczajowego międzynarodowego prawa humanitarnego w niemiędzynarodowych konfliktach zbrojnych
3.3.4. „Studium zwyczajowego międzynarodowego prawa humanitarnego”
3.4. Podstawowe zasady międzynarodowego prawa humanitarnego
3.4.1. Zakaz ataków bez rozróżnienia
3.4.2. Zakaz powodowania niepotrzebnego cierpienia
3.5. Rola klauzuli Martensa w międzynarodowym prawie humanitarnym
3.6. Pomocnicze źródła prawa międzynarodowego i soft law
3.7. Źródła międzynarodowego prawa humanitarnego a dychotomiczny podział konfliktów zbrojnych
3.8. Podsumowanie
Rozdział 4. Paradygmat prowadzenia działań zbrojnych w niemiędzynarodowym konflikcie zbrojnym a użycie siły w świetle paradygmatu ochrony porządku publicznego
4.1. Uwagi wstępne
4.2. Dwa paradygmaty użycia siły w niemiędzynarodowym konflikcie zbrojnym
4.3. Istota paradygmatu ochrony porządku publicznego
4.3.1. Warunki i zakres użycia siły w świetle paradygmatu ochrony porządku publicznego
4.3.1.1. Zasada konieczności
4.3.1.2. Zasada proporcjonalności
4.3.1.3. Obowiązek podejmowania środków ostrożności
4.4. Kwestia wyboru odpowiedniego paradygmatu w zakresie użycia siły
4.4.1. Praktyka państw
4.4.2. Propozycje doktryny
4.4.3. Raport MKCK z 2013 roku
4.4.3.1. Użycie siły wobec potencjalnych celów ataku
4.4.3.2. Zamieszki
4.4.3.3. Walka z przestępczością
4.4.3.4. Bunt więźniów i próby ucieczki z więzienia
4.4.3.5. Posterunki kontrolne
4.5. Podsumowanie
Rozdział 5. Paradygmat prowadzenia działań zbrojnych w niemiędzynarodowym konflikcie zbrojnym a zakazy i ograniczenia dotyczące metod i środków walki
5.1. Uwagi wstępne
5.2. Definiowanie metod i środków walki w międzynarodowym prawie humanitarnym
5.3. Zakazy i ograniczenia dotyczące środków walki
5.3.1. Rodzaje broni objęte bezwzględnym zakazem ich stosowania w konfliktach zbrojnych
5.3.1.1. Trucizny i broń zatruta
5.3.1.2. Broń biologiczna i bakteriologiczna
5.3.1.3. Broń chemiczna
5.3.1.4. Pociski wybuchające małego kalibru
5.3.1.5. Broń emitująca odłamki niewykrywalne promieniami Roentgena
5.3.1.6. Laserowa broń oślepiająca
5.3.2. Zakaz używania pocisków rozszerzających się a specyfika konfliktów niemiędzynarodowych
5.3.3. Szczególne ograniczenia dotyczące pewnych rodzajów broni
5.3.3.1. Miny-pułapki
5.3.3.2. Miny przeciwpiechotne
5.3.3.3. Broń zapalająca
5.3.3.4. Amunicja kasetowa
5.3.3.5. Broń obezwładniająca
5.4. Zakazy i ograniczenia dotyczące metod prowadzenia działań zbrojnych
5.4.1. Akty wiarołomstwa
5.4.2. Bezprawne używanie i nadużywanie znaków rozpoznawczych, flag, odznak, symboli i mundurów
5.4.2.1. Nieuprawnione używanie i nadużywanie flagi parlamentarza
5.4.2.2. Nieuprawnione posługiwanie się międzynarodowym znakiem ochronnym
5.4.2.3. Bezprawne używanie flag, odznak i mundurów ONZ, państw neutralnych lub strony przeciwnej
5.4.3. Wydawanie rozkazów o niedarowaniu życia i atakowanie osób wyłączonych z walki
5.4.4. Zastraszanie ludności cywilnej
5.4.5. Stosowanie głodu jako metody prowadzenia działań zbrojnych
5.5. Podsumowanie
Rozdział 6. Zasada rozróżniania w niemiędzynarodowym konflikcie zbrojnym – klasyfikacja osób stanowiących dozwolony cel ataku
6.1. Uwagi wstępne
6.2. Osoby walczące w ramach zorganizowanych struktur o charakterze zbrojnym
6.2.1. Członkowie państwowych sił zbrojnych
6.2.2. Członkowie niepaństwowych zorganizowanych grup zbrojnych
6.2.2.1. Wytyczne interpretacyjne MKCK z 2009 roku
6.2.2.2. Poglądy doktryny
6.3. Osoby cywilne w konfliktach niemiędzynarodowych i ich bezpośredni udział w działaniach zbrojnych
6.3.1. Zakres ochrony i jej utrata
6.3.2. Pojęcie bezpośredniego udziału w działaniach zbrojnych
6.3.2.1. Próg szkodliwości
6.3.2.2. Bezpośredni związek przyczynowy
6.3.2.3. Powiązanie ze stroną walczącą
6.3.3. Granice czasowe bezpośredniego udziału w działaniach zbrojnych
6.4. Podsumowanie
Rozdział 7. Zasada rozróżniania w niemiędzynarodowym konflikcie zbrojnym – klasyfikacja obiektów stanowiących cel wojskowy
7.1. Uwagi wstępne
7.2. Cel wojskowy – elementy definicyjne
7.2.1. Natura
7.2.2. Rozmieszczenie
7.2.3. Przeznaczenie
7.2.4. Wykorzystanie
7.2.5. Istotny wkład do działalności wojskowej
7.2.6. Określona korzyść wojskowa
7.2.6.1. Kwestie interpretacyjne
7.2.6.2. Zniszczenie, zajęcie lub zneutralizowanie
7.2.6.3. Okoliczności występujące w danej chwili
7.3. Cele wojskowe a dobra i obiekty o charakterze cywilnym
7.4. Przypadki dyskusyjne
7.4.1. Obiekty podwójnego wykorzystania
7.4.2. Dobra i obiekty wspierające wysiłek wojenny
7.5. Dobra i obiekty objęte szczególną ochroną w konfliktach niemiędzynarodowych – zakres ochrony i jej utrata
7.5.1. Strefy znajdujące się pod szczególną ochroną
7.5.2. Medyczne formacje i środki transportu medycznego
7.5.3. Dobra kulturalne
7.5.4. Dobra niezbędne dla przetrwania ludności cywilnej
7.5.5. Budowle i urządzenia zawierające niebezpieczne siły
7.6. Podsumowanie
Rozdział 8. Środki ostrożności podejmowane w związku z prowadzeniem działań zbrojnych w kontekście niemiędzynarodowego konfliktu zbrojnego
8.1. Uwagi wstępne
8.2. Obowiązek podejmowania środków ostrożności w traktatowym i zwyczajowym prawie humanitarnym
8.3. Środki ostrożności w czasie ataku
8.3.1. Obowiązek stałego troszczenia się o oszczędzanie ludności cywilnej, osób cywilnych oraz dóbr o charakterze cywilnym w toku prowadzenia operacji wojskowych
8.3.2. Weryfikacja wojskowego charakteru celów ataku
8.3.3. Dobór metod i środków ataku
8.3.3.1. Kwestia zastosowania broni precyzyjnego rażenia
8.3.3.2. Broń wybuchowa i implikacje jej zastosowania w strefach gęsto zaludnionych
8.3.4. Konieczność powstrzymania się od ataku, odstąpienia od ataku lub przerwania ataku
8.3.5. Ostrzeżenie ludności cywilnej przed atakiem
8.3.6. Wybór między kilkoma celami wojskowymi
8.4. Środki ostrożności przeciwko skutkom ataków
8.4.1. Oddalenie z sąsiedztwa celów wojskowych ludności cywilnej i dóbr o charakterze cywilnym
8.4.2. Umieszczanie celów wojskowych poza strefami gęsto zaludnionym
8.4.3. Zakaz używania „żywych tarcz”
8.4.4. Inne środki ostrożności konieczne do ochrony ludności cywilnej i dóbr o charakterze cywilnym
8.5. Podsumowanie
Rozdział 9. Zasada proporcjonalności w niemiędzynarodowym konflikcie zbrojnym – in dubio pro homine et pro humanitate?
9.1. Uwagi wstępne
9.2. Zasada proporcjonalności w traktatowym i zwyczajowym międzynarodowym prawie humanitarnym
9.3. Względy humanitarne a korzyść wojskowa – w poszukiwaniu właściwej proporcji
9.3.1. Kwestia określenia poziomu niezamierzonych strat po stronie osób cywilnych
9.3.1.1. Podejście subiektywne
9.3.1.2. Podejście obiektywne
9.3.1.3. Podejście subiektywno-obiektywne
9.3.2. Oczekiwana konkretna i bezpośrednia korzyść wojskowa
9.3.3. Stosunek oczekiwanej korzyści wojskowej do spodziewanych strat ubocznych
9.4. Zasada proporcjonalności a specyfika współczesnych konfliktów niemiędzynarodowych – w stronę „humanizacji” paradygmatu prowadzenia działań zbrojnych?
9.5. Podsumowanie
Zakończenie
Wykaz aktów prawnych i dokumentów
Wykaz orzeczeń, opinii i decyzji sądów międzynarodowych i krajowych
Literatura
